Μεσόγειος: η μεγάλη λεωφόρος της ειρήνης!
Η σχέση των Ελλήνων με την θάλασσα είναι άρρηκτη και τρισχιλιετής, από την εποχή του Μίνωα και του Τρωικού πολέμου. Η θάλασσα και η ναυτιλία είναι στα κύτταρά μας, στην φύση μας. Μόνο που σε κάποιες περιόδους ξεχνάμε την σημασία τους. Ξεχνάμε, για παράδειγμα, ότι σε αρκετές κρίσιμες στιγμές τα «ξύλινα τείχη» ήταν εκείνα που είτε μας έσωσαν είτε μας έδωσαν τη νίκη και την ανάπτυξη. Ξεχνάμε ακόμη ότι η Ελλάδα με την φυσική της διάρθρωση και την ναυτική της ισχύ είναι εκείνη που, για πολλές δεκαετίες τώρα, έχει αναλάβει τον πολύ σημαντικό ρόλο του εγγυητή της ασφαλούς και ελεύθερης ναυσιπλοΐας στη Μεσόγειο έναν ρόλο που δεν μπορεί και δεν πρόκειται να απολέσει!
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις ενεργειακών πόρων στα σπλάχνα της Ανατολικής Μεσογείου και οι διεθνείς εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική υπενθύμισαν στην Ελλάδα και διεθνώς την σημασία της περιοχής, την κρισιμότητα του ρόλου της χώρας μας, τις ευκαιρίες που μπορούν να προκύψουν μέσα από την συνεργασία των λαών που ζουν στις όχθες της, αλλά και την αντιμετώπιση εκείνων που χρησιμοποιούν τη βία στις διεθνείς τους σχέσεις. Με αυτό το πνεύμα, η Ελλάδα, ακολουθώντας την πρωτοπορία της Κυπριακής Δημοκρατίας και δείχνοντας συνέχεια και συνέπεια με διαδοχικές κυβερνήσεις, συνέβαλε στην δημιουργία δικτύων (networks) συνεργασίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Τα εν λόγω δίκτυα συνεργασίας αφορούν την οικονομία, τις πολιτισμικές και επιστημονικές δραστηριότητες, την αξιοποίηση και την διοχέτευση των ενεργειακών πόρων προς την Ευρώπη, την προστασία της ζωής στην θάλασσα, αλλά και την αντιμετώπιση των απειλών για την σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής που παράγουν κυρίως η τρομοκρατία, οι αναθεωρητικές τάσεις ορισμένων μεγάλων δυνάμεων, αλλά και η γειτονική μας Τουρκία. Η τελευταία όχι μόνο δεν θέτει τέλος στην παράνομη εισβολή και κατοχή της Κύπρου, αλλά πολλαπλασιάζει τις τριβές και τις παράνομες διεκδικήσεις έναντι όλων σχεδόν των παράκτιων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου. Αυξάνει τις στρατιωτικές της δυνάμεις, ενώ δηλώνει πως από το 2018 θα αρχίσει έρευνες για τον εντοπισμό ενεργειακών πόρων στη Μεσόγειο.
Σε μία τέτοια περίπτωση τα δίκτυα συνεργασίας που έχουν δημιουργηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο και που τυγχάνουν μεγάλης αποδοχής στις τέσσερεις χώρες θα είναι εκεί για να αποσοβήσουν την έκρηξη ή και να διαχειρισθούν μία τυχόν κρίση. Φυσικά η χώρα μας θα είναι εκεί για να (απο)δείξει το πόσο «μέγα» είναι «το της θαλάσσης κράτος» της, αλλά κυρίως για να εγγυηθεί ότι η Μεσόγειος θα παραμείνει μία μεγάλη λεωφόρος ελευθερίας, πολιτισμού, συνεργασίας, εμπορίου, ανάπτυξης και ασφάλειας μία λεωφόρος ειρήνης!
Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην ιστοσελίδα του ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Egypt and Greece: cooperation for security and future prosperity* Written by Ilias
by
Mohammed Kamal, Professor at the University of Cairo, Egypt
and Ilias Kouskouvelis, Professor at the University of Macedonia, Greece.
Greece and Egypt are cornerstones of stability in the Eastern Mediterranean. Their interactions are more than two and a half millennia long, and their diplomatic relations date back to 1833. The Egyptian city of Alexandria founded by Alexander the Great in 331 BC, is a living testament of the depth of the relationship between the two Mediterranean nations. Today, again, the Mediterranean maritime highway offers the opportunity for a new chapter of cooperation in two important areas: security and energy. In these two domains the two countries have important interests in common.
Greece and Egypt face uncertain and competitive regional environment. Both countries have dealt with Turkish provocations. At the same time, they face the negative consequences of instability in three countries of the larger Eastern Mediterranean area, Syria, Iraq, and Libya. Greece has received millions of refugees from Syria and Iraq, while Egypt hosts already hundreds of thousands of Syrians. Egypt has already been the victim of religious extremism, while Greece lives with the anxiety of a future, similar and tragic, experience. And this is not all. Egypt's border with the post-Kaddafi Libya has turned into a gate to smuggle terrorists and weapons into Egypt. Greece, just across the Mediterranean Sea from Libya, is not far from facing the threats emanating from that country.
To tackle the issue of security, the Egyptian and Greek ministers of defense, Sedki Sobhi and Panos Kammenos, met in April 2015, and discussed the possibilities to "enhance cooperation and military relations between the armed forces of both countries". A month later, Greece's Air Force units arrived in Egypt and participated in the joint Egyptian-Greek air force exercises "Horus 2015", and in December 2015, Egyptian navy and air force units left for Greece and participated in the joint exercise "Medusa 2015". Combating terrorism, smuggling, sea piracy and illegal migration are also on the agenda of security cooperation between the two countries.
The Greek and the Egyptian governments have the obligation to provide security for their peoples. Yet, given the hard economic situation in both countries, they have a rather more important and pressing mission: to provide them with development and economic prosperity. It is precisely at this time that they have the opportunity to take advantage of the great gifts that the Mediterranean has kept secret for so many centuries. Particularly, for Egypt, the recent discovery at the Zohr field was internationally characterized as great "gift". It contains 30 trillion cubic feet (Tcf) of natural gas (equivalent to 5.5 billion oil barrels), making it is the largest ever discovery of gas in the Mediterranean. On the other side, Greece expects to discover similar gifts under the bottom of the sea but, most important, Greece may benefit from the exploitation of the Egyptian field, as well as those of Cyprus and Israel, and enjoy a stable energy flow from friendly countries. Moreover, it may contribute to the safe transport or the channelling of these resources towards Europe.
This month, Greece, Egypt, and Cyprus agreed to speed up talks to fix sea boundaries in the Eastern Mediterranean, as part of their efforts to turn the region into an offshore energy hub. Egyptian President Abdel Fattah al-Sisi, Greek Prime Minister Alexis Tsipras and Cyprus' President Nikos Anastasiades met in Athens for the third time this year, and they have discussed how they could take advantage of gas reserves. The leaders have also discussed other possible areas of cooperation, such as tourism, investment, and energy projects, including the potential construction of a pipeline, depending obviously on the level of gas reserves to be found.
We believe that the Mediterranean highway offers many other opportunities. Besides security and energy, it can increase bilateral trade, and enhance dialogue among civilizations. Moreover, given the fact that Cyprus is also an EU member state, Greece and Cyprus may help explain Egypt's positions to the EU, and contribute to advancing economic relations between them. Last but not least, Egypt and Greece have a lot to gain from scientific cooperation – an endeavour that we have already initiated. Cooperation between Egypt and Greece will not only serve the interests of the two nations but will also contribute to prosperity and stability in the Eastern Mediterranean.
*This commentary expresses personal opinions and is the product of discussions made in the context of a Conference on Greek-Egyptian relations, organized in Thessaloniki, Greece, by "'Thucydides' – the HNDGS Chair in Strategic Studies". First Published on mignatiou.com.
Αυξημένες οι πιθανότητες συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας Αιγύπτου και Κύπρου
Διαβάστε την πρόσφατη συνέντευξή μου για τις εξελίξεις στην περιοχή στον δημοσιογράφο Κώστα Βενιζέλο για τον Φιλελεύθερο.
- Οι εξελίξεις…επιστρέφουν στην Μέση Ανατολή, πρώτα στην Αίγυπτο…
Στην Αίγυπτο οι εξελίξεις ήταν μάλλον αναμενόμενες. Κανένας σοβαρός αναλυτής δεν πίστεψε ότι ο στρατός έφυγε ή θα έφευγε εύκολα από την εξουσία. Όπως είχα αναλύσει στο βιβλίο που επιμελήθηκα με τίτλο 'Η Αραβική Άνοιξη' υπήρχε και ένα ζήτημα διαδοχής στην κατάσταση Μουμπάρακ. Τώρα που τα εσωτερικά θέματα της στρατιωτικής ελίτ διευθετήθηκαν και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι αποδείχθηκαν ανίκανοι αφενός να αντιληφθούν τη εσωτερική κατανομή ισχύος και, κυρίως, να αντιμετωπίσουν τα τεράστια οικονομικά ζητήματα της χώρας, ο στρατός επέστρεψε. Η ωμή και ενίοτε σκληρή γλώσσα της διεθνούς πολιτικής λέει πως τώρα οι πιθανότητες για ταχύτερη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου, αλλά και οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου είναι αυξημένες.
- Αλλά και στη Συρία…
Η κατάσταση στη Συρία είναι εξαιρετικά περίπλοκη και συνέπεια των αλλαγών που επέφερε ο πόλεμος στο Ιράκ το 2003. Η Συρία περιβάλλεται από χώρες οι οποίες φέρονται ή είναι φιλικές προς τη Δύση και βρίσκεται κυριολεκτικά αποκλεισμένη. Την κατάσταση αυτή, όπως και το κλίμα της λεγόμενης «Αραβικής Άνοιξης» εκμεταλλεύτηκαν χώρες που δηλώνουν σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, και πυροδότησαν – εκμεταλλευόμενες το Σουνιτικό πληθυσμό – τον εμφύλιο. Υπενθυμίζω πως ο Ερντογάν, κατήγορος του Άσαντ και υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία, μόλις λίγα χρόνια πριν φιλοξενούσε τον Άσαντ οικογενειακά σε θέρετρο της Νότιας Τουρκίας... Ειρωνεία της συγκυρίας είναι ότι φέτος σκόπευε να φιλοξενήσει τον Μόρσι…
- Και οι υπερδυνάμεις; Τι διαδραματίζεται πίσω από την επιθετικότητα των Αμερικανών και τις ρωσικές παρεμβάσεις;
Η Συρία, ως γνωστόν, αποτελεί τον τελευταίο σύμμαχο της Ρωσίας στη Μεσόγειο και τον μοναδικό σύμμαχο στον κόσμο του Ιράν. Είναι δηλαδή αναμενόμενο η Ρωσία – μετά και την παντελή απουσία της στα γεγονότα της Λιβύης, στην οποία σημειωτέον δεν είχε απτά συμφέροντα – να θέλει να διατηρήσει την έσχατη πρόσβασή της στη Μεσόγειο και να κάνει κάτι όταν δεν μπόρεσε να κάνει το παραμικρό στις εξελίξεις στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στη Λιβύη. Όσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν έφυγαν ποτέ από την περιοχή. Εκείνο που άλλαξε για αυτές, αφού έχουν διασφαλίσει τους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή, είναι ότι το ενδιαφέρον τους μετατοπίσθηκε εκεί που φαίνεται να υπάρχει απαρχή αλλαγής των συσχετισμών, δηλαδή στον Ειρηνικό.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκαν ξανά στην περιοχή εξαιτίας των επιλογών κάποιων συμμάχων τους, της περιοχής και Δυτικοευρωπαίων, αλλά και εγκλωβισμού της ηγεσίας τους σε δημόσιες τοποθετήσεις που έγιναν είτε προεκλογικά, είτε απευθύνονταν στη συνείδηση του εκλογικού σώματος των Δημοκρατικών. Αυτό κατά την άποψή μου εξηγεί και το γεγονός ότι φάνηκαν να μην έχουν σαφή πολιτική για τη Συρία. Ωστόσο γνωρίζουν πλέον ότι η πίεσή τους απέδωσε και ότι στον επόμενο γύρο της διεθνούς πολιτικής που ο Άσαντ δεν θα συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει, ο όποιος Πρόεδρος θα έχει πολύ λιγότερες εσωτερικές πολιτικές δυσκολίες για να δράσει.
- Τελικά, ο στρατιωτικός έλεγχος δεν περνά πάντα μέσα από ένα πόλεμο;
Τα εργαλεία του στρατιωτικού ελέγχου είναι πλέον, σε μεγάλο βαθμό, διαφορετικά από αυτά του παρελθόντος. Στον έλεγχο, ακόμη και τον στρατιωτικό, μπορεί κάποιος να καταλήξει και από άλλους δρόμους: το χρήμα, την κοινωνική αναταραχή, τα πραξικοπήματα, τη διαχείριση των μέσων επικοινωνίας, των τεχνολογικών συστημάτων. Η τέχνη του ελέγχου είναι παλαιά. Για να δούμε μόνο στην ιστορία μας, την ήξεραν καλά και οι Σπαρτιάτες, οι Αθηναίοι, οι Μακεδόνες, αλλά και ο Πέρσης βασιλιάς. Πρόθυμοι Ανταλκίδες έχουν υπάρξει πολλοί στην ιστορία πολλών λαών.
- Μέσα στη μεγάλη εικόνα βρίσκονται- και λόγω γεωγραφίας- Ελλάδα και Κύπρος. Το έχουμε αντιληφθεί πως είμαστε ήδη στο παιχνίδι;
Δεν είμαι βέβαιος πως το έχουμε αντιληφθεί, μιλώ τουλάχιστον για τους Ελλαδίτες. Από εκεί και πέρα η Κύπρος έδειξε ότι όταν χρησιμοποιούσε το πλεονέκτημα της ευελιξίας, που εξ ορισμού διαθέτει ένα μικρό κράτος, κέρδιζε. Θεωρώ ότι Ελλάδα και Κύπρος μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα του έμπειρου παίκτη της περιοχής, του Ισραήλ, παρακολουθώντας με ετοιμότητα, προσοχή και ψυχραιμία τις εξελίξεις, αναλογιζόμενες τις πολιτικές και οικονομικές τους δεσμεύσεις και θέτοντας στο τραπέζι ζητήματα αξιών που έχουν διεθνή απήχηση, όπως αυτό των μειονοτήτων στη Συρία και ιδιαιτέρως των Χριστιανών. Φυσικά πρέπει να έχουν τα μάτια στραμμένα στο μέλλον και σε μία ενδεχόμενη αναδιάρθρωση συνόρων.
- Ο άξονας Ελλάδα – Κύπρος - Ισραήλ, πώς μπορεί να αποδώσει;
Μπορεί να αποδώσει με την εμβάθυνση της υφιστάμενης συνεργασίας και την επέκτασή της σε πολλούς τομείς με βάση πάντα την αμοιβαιότητα. Μπορεί να αποδώσει στον αμυντικό τομέα με την ενίσχυση της αεροναυτικής συνεργασίας, στον ενεργειακό με τη διοχέτευση των πόρων της Μεσογείου μέσω Ελλάδας, στον οικονομικό και τεχνολογικό με την ανάπτυξη νέων συνεργασιών και επιχειρηματικών προσπαθειών. Πολιτικά οι τρεις χώρες, που θυμίζω είναι οι μοναδικές Δημοκρατίες στη Νοτιανατολική Μεσόγειο, μπορούν να συνδυάζουν την επιρροή τους στο εξωτερικό προς επίτευξη κοινών στόχων.
- Μπορεί να διευρυνθεί αυτός ο άξονας;
Αν εννοείτε να προστεθεί και κάποιο άλλο κράτος, όπως ευσεβώς αλλά λανθασμένα ποθούν κάποιοι Δυτικοί κύκλοι, δεν πιστεύω ότι τούτο μπορεί να συμβεί στο βαθμό που η Τουρκία συνεχίζει να λειτουργεί επιθετικά στην περιοχή. Αν υπάρξουν ανακατατάξεις στην περιοχή τότε οι συνθήκες θα έχουν αλλάξει και μόνο τότε θα πρέπει να εξετασθεί και πάλι το θέμα.
- Το φυσικό αέριο μπορεί να φέρει γεωπολιτικές ανατροπές για τις χώρες μας;
Το φυσικό αέριο δεν μπορεί από μόνο του να φέρει πολιτικές ή στρατιωτικές ανατροπές, ούτε και, με δεδομένη την παρούσα ισορροπία ισχύος, οι ορέξεις κάποιων μπορούν να ικανοποιηθούν διά της βίας. Μπορεί όμως να προσφέρει τα μέσα για την ενίσχυση των συντελεστών ισχύος Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ. Αρκεί να προφυλαχθούν τα κράτη από αυτό που στη διεθνή βιβλιογραφία ονομάζεται η «κατάρα των φυσικών πόρων», the “resources curse”. Με άλλα λόγια να αποφύγουν να στηρίζεται η οικονομία τους αποκλειστικά σε αυτούς, να μην υπάρξουν κοινωνικές ανακατατάξεις, να αποφευχθεί η διαφθορά, να προστατευθεί το περιβάλλον.
- Μπορεί να επηρεάσει το περιεχόμενο μιας λύσης του Κυπριακού;
Βεβαίως. Φαίνεται άλλωστε από τη σπουδή που δείχνουν κάποιοι διεθνείς παράγοντες. Αρκεί να μην θυσιασθεί άδοξα από την όποια άπειρη ή μη ικανή ηγεσία, η οποία μπορεί να «κάψει» το συγκεκριμένο ισχυρό, μεταξύ άλλων χαρτί. Είναι όλα θέμα στρατηγικής, σχεδιασμού και ικανότητας.
- Είναι μύθος ότι η Τουρκία χάνει στρατηγικά ερείσματα και το ρόλο της στην περιοχή ή αποτελεί δικό μας ευχολόγιο;
Καθόλου. Το έχω πει εδώ και τέσσερα χρόνια σε εσάς και αρκεί κάποιος να ανατρέξει σε παλαιότερα φύλλα του Φιλελεύθερου. Καταρχάς έχει χάσει τη Συρία και όποια λύση κι αν δοθεί, αυτή δεν θα είναι εκείνη που η φιλόδοξη ηγεσία τής Τουρκίας είχε στο μυαλό της. Ενδεχομένως να είναι και χειρότερη από αυτήν που θα μπορούσε να φαντασθεί. Λόγω της Συρίας, έχει επιδεινώσει τις σχέσεις με τη Ρωσία και με το Ιράν – κράτη με τα οποία επιχειρούσε να συνδιαλλαγεί ως ένας μεγαλοπαράγων της περιοχής. Πρόσφατα απώλεσε τα ερείσματά της στην Αίγυπτο. Παράλληλα, η εσωτερική κοινωνική αναστάτωση, η οικονομία της που επιβραδύνεται και η ενέργεια που σπαταλά εδώ και δύο χρόνια στη Συρία έχουν μειώσει την παρουσία της στα Βαλκάνια. Τέλος, η αυξανόμενη αλαζονεία που επιδεικνύει ο Ισλαμιστής Ερντογάν, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, καθιστούν όλο και πιο δύσκολη τη διεθνή θέση της Τουρκίας.
Συνέντευξη στον ΣΚΑΪ 100,3 για τα γεγονότα στην Αίγυπτο
Dim lights Embed Embed this video on your site
